مصائب و برکات جیتکس/ نا آشنایی استارتاپ‌ها از فضای مراودات بین‌المللی
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با اشاره به مشکلات و موانع در صدور ویزا و روادید برای استارتاپ‌های ایرانی دستاوردهای ایران در جیتکس را حضور پنج استارتاپ ایرانی در مرحله نیمه‌نهایی ۲۰۲۰ Future Starts برشمرد.
محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی ایران با برپایی اختتامیه چهلمین دوره نمایشگاه جیتکس، گزارشی از فعالیت شرکت‌های ایرانی در این رویداد مهم ارائه داد.
به گفته او از اسفند سال گذشته به سبب بیماری کرونا، صدور ویزا برای ایرانیان ممنوع شد. از ماه قبل نیز سیزده کشور از جمله ایران، با تأکید درگیر ممنوعیت در صدور ویزا شدند.
او در ادامه با اشاره به مشکلات ناشی از شیوع جهانی بیماری کرونا و سیاست‌های صدور ویزای امارات گفت: متأسفانه به دلیل موضوع روادید در یک ماه گذشته، احتمال عدم حضور استارت‌آپ‌های ایرانی صاحب کانتر بسیار بیشتر شد و در نتیجه برنامه‌های حضور ایران در جیتکس شرایط مناسبی نداشت.
طلایی تأکید کرد با رایزنی‌های گسترده و فشرده صورت گرفته علاوه بر ۲۰ استارت‌آپ ثبت‌نام شده، پنج ویزا برای فعالان ICT صادر شد و هیأتی از مسئولان معاونت علمی و رییس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی این گروه را همراهی کردند.
او افزود: شرکت‌ها موفق به حضور در جیتکس شدند و مراواداتی هم شکل گرفت. البته به سبب کرونا جیتکس رنگ و بوی گذشته را نداشت. در سال‌های گذشته بیش از ۷هزار شرکت از ۱۰۰ کشور در جیتکس حضور داشتند و نزدیک ۱۰۰ هزار بازدید کننده از ۱۴۰ کشور داشت. امسال چهار نمایشگاه با هم برگزار شد که ۱۲۰۰ مشارکت‌کننده از ۶۰ کشور داشت.
پنج استارتاپ ایرانی در نیمه نهایی رقابت بخش ۲۰۲۰ Future Starts
او گفت: ۲۰۰ سرمایه‌گذار از ۳۰ کشور در جیتکس حضور داشتند و سخنرانی‌های متعددی نیز در حوزه ICTبرگزار شد. به گفته او پنج استارت‌آپ ایرانی در بخش ۲۰۲۰ Future Starts به مرحله نیمه‌نهایی راه می‌یابند؛ اما نهایتا استارت‌آپی از برزیل موفق به کسب عنوان استارت‌آپ برتر این بخش نمایشگاه شد.
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی افزود: به سبب اهمیت جیتکس افتتاحیه با حضور حمدان بن محمد بن راشد آل مکتوم، ولیعهد امارت دوبی برگزار شد و مراسم اختتامیه نیز با حضور محمد بن راشد آل مکتوم، امیر دوبی است. تعداد بازدیدکننده به گفته او هنوز منتشرنشده است؛ اما به لحاظ چشمی با کاهش مخاطب روبه‌رو بوده است. همچنین قیمت بلیت ورودیه کاهش پیدا کرده بود و پارکینگ‌ها نیز رایگان بوده است. بخش جیتکس پلاس و لایو نیز برای دارندگان بلیت رایگان شده بود.
عدم‌شناخت استارتاپ‌ها از فضای مراودات بین‌المللی
طلایی گفت: قرار است دفتری برای توسعه صادرات فناوری اطلاعات در امارات با همکاری ایرانیان مقیم امارات تأسیس شود. یکی از چیزهای مشهود در نمایشگاه عدم‌آشنایی شرکت‌های نوپای ایرانی با فضاهای بین‌المللی بود. برخی استارت‌آپ‌ها در پی لغو موانع داخلی بودند و برخی به دنبال بازار داخل و حل مسائل تولیدی بودند؛ در حالی‌که باید تمرکز را بر مسأله صادرات قرار می‌دادند. برخی نیز اطلاعات نادرست ارائه می‌دادند و با قوانین امارات آشنایی نداشتند.
عدم رعایت وظایف از سوی بخش دولتی
طلایی در پاسخ به این پرسش که نحوه گزینش و دستاورد جیتکس چه بوده است، با اشاره به اینکه اتاق بازرگانی هیچ فعالیتی در حوزه انتخاب استارت‌آپ‌های شرکت کننده در نمایشگاه نداشته است، و تاکید کرد که تمام کسب و کارهای شرکت‌کننده در این نمایشگاه از طرف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گزینش شده‌بودند و اتاق بازرگانی ایران نقشی از گزینش و انتخاب شرکت کنندگان ایرانی نداشت، بلکه فقط مسیر حضور آنها را هموار کرد.
طلایی گفت: بخش دولتی وظیقه فراهم کردن امکانات و تسهیل حضور شرکت‌های خصوصی را دارد. متاسفانه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت ارتباطات در حوزه ارتباطات خارجی ضعف دارد و هیچ کاری در این باره انجام نمی‌دهد. به نظر می‌رسد که بخش دولتی درحوزه تسهیل تجارت خارجی کسب کارهای نوپا، دانش‌بنیان و کسب کارهای فناوری اطلاعات نقشه راه مشخصی ندارد.
ضرورت برنامه‌ریزی دولت برای حضور گسترده‌تر کسب و کارهای ایرانی در عرصه جهانی
او افزود: «استارتاپ‌های ایرانی بدون هیچ حمایتی و تجربه‌ای در شرکت در رویدادهای بین‌المللی به مرحله نیم‌نهایی رقابت فیوچر استارز رسیدند. این رویداد به آنها کمک کرد تا پتانسیل کشور را معرفی کنند. نمایشگاه‌ها تنها ابزار تبلیغاتی ما برای حضور در بازارهای جهانی به حساب می‌آیند و جیتکس هم در حال حاضر تنها نمایشگاه بزرگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات است که در منطقه ما برگزار می‌شود.»
طلایی گفت: شرکت‌های ما امکان تبلیغ در مجامع بین‌المللی را ندارند. نه پتانسیل مالی برای تبلیغ در کشور وجود ندارد و مسائل سیاسی و دیپلماتیک کمکی به بهبود این وضع می‌کند. دولت باید برنامه‌ریزی داشته باشد و نقشه راه بلندمدت تدوین کند.